MAGSAYSAY, Davao del Sur— Ting-ani a apan wala gihapoy kalipay ang mga mag-uuma ug humay dinhi tungod sa ubos nga presyo sa ilang produkto, ug layo ra kaayo kini sa presyo sa bugas sa mga palengke.
Si Critino, 65, mag-uuma ug humay, bag-o lang nahuman ug papisar sa iyang abot didto sa sentro sa lungsod, apan, matud niya igo ra siya nakapalit ug isa ka kilong isda sa iyang abot ug kulang pa gani kuno kini aron ibayad sa eskuelahan ug ibayad sa ilang kurryente.
Duha ang anak ni Cristino nga nagtungha sa high school.
Nakaharvest si Cristino ug 30 ka sakong humay, ug gipisar kini sa tag P17 ang kilo, sa tag 45 ka kilo kada sako, mikita kini ug P22, 950 apan, ang iyang utang sa supplier miabot na sa P15,220. Suma total P7,730 lang ag iyang nadawat sa iyang pagpapisar.
Ang tuition sa iyang anak, tag P1,200 ang bulan, mokabat sa P7,200 ang iyang bayranan sa eskuelahan kad tulo ka bulan, migawas sa iyang pag-kuenta nga P530 nalang ang iyang mabitbit pauli, maong usa na lang ka kilong isda ang iyang nabitbit pag-uli sa ilang balay, human kini nagpapisar.

Niadtong Hunyo, matud ni Cristino, nakautang kini sa capitalista ug kuarta kay gipa-enrol sa iyang anak, ug gipalit ug uniform ug mga gamit sa iyang estudyante.
“Paghuman naku ug papisar, ang akong kalipay nalang kay makabayad ko sa tuition sa akong mga anak, ug makapadayon sila ug eskuela, sa Enero nga harvest didto na sab ko mokuha sa akong pangbayad sa ilang tuition, pero mangutag na jud ko ug pangbayad sa among suga ug sa among kunsumo,”saysay ni Crispin.
Sumala niya, naglisod jud ang mga mag-uuma kay barato kaayo ang palit sa ilang abot ug kung mopalit sila ug bugas mahal na kaayo.
Ang Department of Agriculture nagpasi-atab nga taas na daw kuno ang palit sa National Food Authority (NFA) sa humay, sa kantidad nga 19.
Apan sumala ni Crispin, dili sila puede makabaligya sa iyang humay sa gawas tungod kay utangan na sila sa mga dagkong negosyante. Ang NFA daghan sad kuno ug resikada kung sila magpapisar.
Nangandoy ang mga mag-uuma nga sama ni Cristino, unta ang gobierno maghatag ug tabang pinaagi sa libreng abuno ug mga tambal sa sakit sa humay.
Sagad kuno sa tabang sa gobierno i-agi man sa cooperatiba ug sagad sa kooperatiba gigunitan sab sa mga tawo sa politiko nga mag negosyante usab.-ezc/NewsLine.ph